Ευχές Θείας Λειτουργίας...Μυστικώς ή εκφώνως

Ένα  ακόμη ζήτημα έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια στην λειτουργική ζωή της εκκλησίας μας.

Έχει αρχίσει να επικρατεί τα τελευταία χρόνια η άποψη πως οι ευχές της Θείας Λειτουργίας που τα λειτουργικά βιβλία τις χαρακτηρίζουν «μυστικώς» να ψάλλονται εκφώνως εις επήκοον όλου του εκκλησιάσματος.

 Το πρώτο επιχείρημα που θα εκθέσω είναι αυτό της προφορικής παράδοσης. Αυτό δηλαδή που διδαχτήκαμε από τους διδασκάλους και από ταπεινούς ιερείς παρελθόντων χρόνων. Είμαι διάκονος των αναλογίων εδώ και είκοσι πέντε χρόνια περίπου, και έχω συλλειτουργήσει με ιεράρχες αλλά και δεινούς αρχιμανδρίτες, συγγραφείς με «καυτή» πένα, και ουδείς εξ αυτών έλεγε τις ευχές εκφώνως, αντιθέτως δε εάν τελείωνα νωρίς, με παρατηρούσαν διότι γινόταν χασμωδία.

Πολλοί από εμάς έχουμε παραστεί σε ακολουθίες στο Άγιο Όρος. Εκεί λοιπόν τι γίνεται; Όλοι έχουμε παρατηρήσει ότι οι ευχές λέγονται μυστικώς. Είναι οι Αγιορείτες πλανεμένοι και μακριά από την μουσική μας παράδοση, ή μήπως είναι λιγότερο κατηρτισμένοι;

Δυστυχώς η πατρώα μουσικής μας έχει πέσει θύμα της ψευτο-επιστημοσύνης των καιρών μας. Όλα μετρούνται με τα μεταπτυχιακά και τα διδακτορικά που κατέχει κάποιος. Και προσοχή εδώ δεν πάμε να μηδενίσουμε την προσπάθεια κανενός «…και τούτα ποίησον αλλά κακείνα μη αφιέναι…», ασχολούνται όμως με αυτήν πολλοί και διάφοροι «επιστήμονες» που τις περισσότερες φορές δεν διακονούν σε αναλόγιο και το χειρότερο ακόμη δεν έχουν καμία σχέση με την εκκλησία εν γένει. Βλέπουμε δηλαδή το δέντρο και χάνουμε το δάσος. Από την αρχαία εποχή.. (αποστολικοί χρόνοι έως 323μ.χ Μ.Κων/νος και από 323μ.χ έως ΙΩ Δαμασκηνό)… την μεσαιωνική (ΙΩ. Δαμασκηνός έως άλωση 1453) αλλά και την νεωτέρα (από 1453 έως τη σήμερον) σύμφωνα με τον διαχωρισμό που πραγματοποιεί ο  Ι.Μαργαζιώτης η μουσική μας έχει μια εξελικτική πορεία που τελικοί αποδέκτες είναι οι σύγχρονοι μας πρωτοψάλτες (Ιάκωβος Ναυπλιώτης , Κ.Πρίγγος, Θρ.Στανίτσας. η μεγάλη των Θεσσαλονικέων σχολή κ.τ.λ). δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει να εισαγάγουμε στοιχεία που έχουν δοκιμασθεί και έχουν προσπελασθεί ως μη κατάλληλα. Τον μόνο λόγο που βλέπω είναι οι προσωπικές επιδιώξεις και φιλοδοξίες τους καθενός για δόξα κυρίως αναγνώριση  και υστεροφημία.

Εκείνο που θέλω να θυμίσω στην αγάπη σας είναι πως η μουσική μας είναι η μοναδική στον κόσμο που έχει φτιαχτεί για λατρευτικούς σκοπούς, και όπως μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις έτσι και ένα ψαλλόμενο μέλος είναι σαν χίλιες προσευχές υπάρχουν άλλωστε στα γεροντικά πολλές σχετικές διηγήσεις.

Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά ακόμη αλλά σαν αποδεικτικό ότι και η επίσημη εκκλησία κάποτε συμφωνούσε με αυτά,  παραθέτω την συνοδική εγκύκλιο (9^ης Ιουνίου 1956) σχετική με το θέμα, που με πολύ κόπο βρήκε ο αγαπητός συνάδερφος και συνεργάτης στον Σύνδεσμο Ιεροψαλτών Αργολίδας και πρόεδρος Γ.Δαρλάσης.