Ψαλώ τω Θεώ μου ή τω εαυτώ μου;

Σπανίως φίλοι σε τούτον εδώ τον ιστότοπο φιλοξενούμε άρθρα.... στην προκειμένη περίπτωση όμως δεν μπορώ να μην δημοσιεύσω το επίκαιρο και σχετικό με την ιεροψαλτική διακονία  άρθρο του φίλου , νομικού, και ιεροψάλτη, Νώντα Σκοπετέα, που με τον δικό του γλαφυρό λόγο προσπαθεί να δώσει μία απάντηση στο ρητορικό (...ή όχι ) ερώτημα που έχει ως τίτλο το νέο βιβλίο του Μητροπολίτου Αργολίδος Νεκταρίου ( Αντωνόπουλου)

...."Ψαλώ τω θεώ μου" .. ή τω εαυτώ μου;;;

 

 

 

http://sotiriapsixis.blogspot.gr/

Σεβασμιώτατε , σεβαστοί πατέρες αγαπητοί μου αδελφοί !  Προτιμώ  οι Ιεροψάλτες μεταξύ τους να αλληλοπροσφωνούνται ως αδελφοί και μόνο …Όχι ως συνάδελφοι …το συν ενώνει βέβαια αλλά στο συγκεκριμένο παράγωγο μάλλον μας απομακρύνει από την αληθινή ουσία . Η σχέση που μας συνέχει είναι ακραιφνώς πνευματική …Το λειτούργημα που  μας συνδέει , επουδενί λόγω δεν θα πρέπει να συσχετίζεται  έστω και συνειρμικά με βιοτικές διεκδικήσεις και συνδικαλιστικού τύπου  αιτήματα εν μέσω αλαλαγμών , διαπληκτισμών , και εγκλήσεων , αλλά με φωνές ικετευτικές , σπαρακτικά αινετικές προς Κύριον …

Κατανοώ  πλήρως πως κάποιοι βιοπορίζονται και για αυτούς να είμαστε σίγουροι πως ο Δίκαιος Θεός πάντα θα μεριμνά …Θλίβομαι βέβαια  όταν αντιλαμβάνομαι -ευτυχώς σπανίως στον τόπο που ζούμε - μειωτικές , ασεβείς , απαξιωτικές συμπεριφορές προς τους διακόνους των αναλογίων , εφημερίων των Ναών οι οποίοι κάποιες -έστω ελάχιστες -φορές  συμπεριφέρονται με μια ανοίκεια ιδιοκτησιακή -εργοδοτική φιλοσοφία και όχι ως συνδιάκονοι στο μετερίζι της Πίστης , στον αμπελώνα του Κυρίου μας .  Θλίβομαι στ αλήθεια όταν αντιλαμβάνομαι ότι ο ιεροψάλτης γίνεται ενίοτε  το εύκολο θύμα που φταίει για όλα και που είναι κατά κανόνα εκείνος που θα υποστεί τις δημοσιονομικού τύπου  περικοπές και περιστολή των όποιων απολαβών ,  δίχως διάκριση και πολλάκις δίχως λογική  …Δεν προχωρώ παραπάνω γιατί όλα αυτά δεν πρέπει να ξεπερνούν τα όρια και μόνο της εν οίκω αντίληψης ,  και της υπομονετικής αποδοχής .

 Ας αφήσουμε στον Κύριο  τις όποιες  «στενές» μας διεκδικήσεις , διαφορετικά θα φανούμε άκρως ανακόλουθοι των Ευαγγελικών Του ρημάτων …

Ναι ,  Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος"…

Αμιγώς και ανοθεύτως πνευματικός λοιπόν ο χαρακτήρας του όποιου Συνδέσμου Ιεροψαλτών . Τίποτα λιγότερο που να ελαττώνει αυτήν την πνευματικότητα και την από ψυχής συναλληλία …

Ο Σεβασμιώτατος με τον ήδη γνώριμο βιωματικό του τρόπο , που μπορεί να μιλήσει σε όλους μας  ανεξαιρέτως  , ξετυλίγει γλαφυρά στις σελίδες του τελευταίου βιβλίου του  , το κουβάρι των πιο «δικών» του αναμνήσεων . Θυμάται τον  μακαριστό Πατέρα του , έναν ταπεινό και μελωδικό ψαλτάκο που δεν διέθετε ούτε καμιά σπουδαία μόρφωση , ούτε καμιά περισπούδαστη γνώση των βαθέων μυστικών της Βυζαντινής τέχνης , μα πάντα τα κατάφερνε με αξιοπρέπεια και κατάνυξη να εκπροσωπεί τον λαό στο μικρό Εκκλησάκι του Αγίου Ελευθερίου εκεί στα βόρεια της παλιάς και όμορφης Αθήνας . Όσοι ήρθαν τότε δίπλα στον πράο εκείνο ψάλτη ,  επιδεικνύοντας άγαρμπα τις γνώσεις τους και φερόμενοι με  τρόπο αλαζονικό , δεν κατόρθωσαν να διατηρηθούν νοσταλγικά στην μνήμη του Σεβασμιωτάτου …

Όλα αυτά αφορούν το σύνολο του Ιεροψαλτικού κόσμου  μηδενός εξαιρουμένου  …Και πρώτον εμένα . Που δεν διαθέτω την κατάρτιση και την γνώση για να αποδίδω …μαθήματα . Που είμαι ένας πρακτικός ψάλτης  που ακούει Χατζημάρκο και Παϊκόπουλο τις παραμονές των Κυριακών και των Εορτών και προσπαθώ να καταλάβω , πώς η μεγαλοπρέπεια και η σπουδαία και  σεβαστή χωρίς εκπτώσεις μακραίωνη παράδοση της ψαλτικής τέχνης , μπορεί να εγκλωβιστεί ψυχωφελώς μέσα στο ταπεινό ύφος  , μέσα  στο φιλότιμο και φιλόθεο  ήθος . Όλοι μας έχουμε γίνει κοινωνοί και αυτόπτες  μάρτυρες επικριτικών  από καθέδρας  ματιών , των σπουδαγμένων του Αναλογίου , που θεωρούν πως μόνο με την γνώση μπορούν να γίνουν αρεστοί στο Θεό . Αναντίλεκτα είναι αξιέπαινοι και εκτιμητέοι όλοι αυτοί που μόχθησαν και δαπάνησαν χρόνο , αλλά και συνεχίζουν να μετρούν ατέλειωτες ώρες σπουδής και μελέτης στην απαράμιλλη και απαράβαλτη Βυζαντινή τέχνη. Μα αυτό δεν  δίδει σε κάποιους λίγους εξ αυτών  αυτομάτως και τα φίλαυατα «πρωτεία» της  επιδεικτικής αυθεντίας και της μοναδικότητας . Αυτό που πρέπει κατ αρχήν να αντανακλούμε σε κάθε μας βήμα είναι το ήθος , ο σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια , η αγάπη σε όποιον σταθεί δίπλα μας , η διάκριση , η περιχώρηση, η συγχωρητικότητα , η πνευματική αρχοντιά!

Δεν πλεονάζουν δυστυχώς οι  περιπτώσεις που ο Ιεροψάλτης  μεταλαμβάνει...

Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίζει , να μας φωτίζει τον δρόμο … "Ο τρώγων μου την Σάρκα και πίνων μου το αίμα  εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ".

Σώμα και ψυχή μα και φωνή  γίνονται  μόνο έτσι κατοικητήρια του Χριστού μας . Χριστοφόροι και σύναιμοι Θεού πρέπει να είναι όλοι οι Ιεροψάλτες και αυτή πρέπει να γίνει η μόνη μας προσπάθεια και μοναδικός σκοπός μας αδερφοί μου . Όλα τα υπόλοιπα και κυρίως ο προσήκων σεβασμός   θα έρθουν αν υπάρχει αυτό …Χωρίς αυτό όλα τα άλλα είναι φιλήματα Ιούδα …

 

Ψαλώ τω Θεώ μου ή τω εαυτώ μου λοιπόν;

Δεν είναι για μένα ρητορικό το ερώτημα . Μην βιαστείτε να χαρακτηρίσετε ανίερη και βλάσφημη την προσωπική μου άποψη . Εύχομαι τούτο να γίνει πλήρως κατανοητό  μόλις θα μπει η τελευταία τελεία των λίγων αυτών σκέψεων.

   Ομολογώ πως από τότε που πήρα στα χέρια μου αυτό το βιβλίο προκάλεσα τον ταλαίπωρο εαυτό μου να απαντήσει . Ντόμπρα , αληθινά , ανενδοίαστα , μετανιωμένα . Βέβαια το συγκεκριμένο ερώτημα με ταλανίζει από την πρώτη στιγμή που ανέβηκα πάνω στο στασίδι , κυρίως δε όταν ανέλαβα την ευθύνη ενός δεξιού ψαλτηριού . Το ερώτημα παρέμενε και συνεχώς επιζητούσε την απάντησή του,  ιδίως όταν θέλοντας και μη παρατηρούσα όλους εκείνους που στέκονταν ή περνούσαν από μπροστά μου εν μέσω ακολουθιών .  Από τη μια ο απλός , ταπεινός λαός , οι Θεούσοι και οι Θεούσες , μακάριοι ως ονειδιζόμενοι και πτωχοί τω πνεύματι , οι κερούδες γερόντισσες , τα ολιγογράμματα  μα πάνσοφα γεροντάκια βγαλμένα από τις  Σαρακοστές του Κόντογλου , αλλά και οι ολοφώτεινοι νέοι , κάποτε ασώτως βιούντες και  πολιτευσάμενοι ,  πλέον επιστρέψαντες στην αγκαλιά την φιλόστοργη , της Μάνας Εκκλησιάς . Ξεκινούν αχάραγα και Θεοσκότεινα για να προκάμουν τα λόγια του εξάψαλμου . Αψηφούν το κρύο , τη βροχή , την κάψα για να απολαύσει η ψυχή τους τα θαύματα και τα θαυμάσια του προοιμιακού . Που ποτέ δεν βιάζονται να τελειώσει και μόνο η ακολουθία , που δεν τους κουράζει η αγρύπνια και η ταλαιπωρία του σώματος ,  μα μόνο να ανασαίνουν του Ουρανού τα θυμιάματα και να ονειρεύονται τον Θεϊκό Νυμφώνα  λαχταρά η ψυχούλα τους . Και πόσο πικραίνονται , όταν την Αναστάσιμη νύχτα ο Παπάς και ο ψάλτης αδιανόητα και έξαφνα από ανθεκτικοί , υπομονετικοί και αγωνιστές αθλητές μαραθωνοδρόμοι των 48 ημερών στο στάδιο των αρετών , μεταλλάσσονται  σε σπρίντερ και ταχύτατους κατοστάρηδες που συναγωνίζονται ποιος θα τελέψει πρώτος και ποιος  θα κόψει το νήμα,  τσαλαπατώντας αριστουργηματικούς Αναστάσιμους Κανόνες και Παιάνες Αιωνίου Νίκης της Ζωής ,  όχι φυσικά γιατί εκείνοι το θέλουν έτσι,  αλλά γιατί αναγκάζονται αφού  το ζητούν οι πολλοί που πρέπει να ικανοποιηθούν για να ξανάρθουν και του χρόνου … Το βραβείο όλων μας …ένα  πινάκιο  μαγειρίτσας . Και εκείνοι οι ευλογημένοι , οι βγαλμένοι από το συναξάρι της πλαϊνής πόρτας , ως συνήθως σιωπούν , χαμογελούν μάλλον μελαγχολικά  και μοιράζουν μόνο ευχές στους γύρω τους . Η δεύτερη κατηγορία ανθρώπων που παρατηρώ να περνούν μπροστά από το ψαλτήρι  είναι οι φρεσκοσιδερωμένοι , ευωδιαστοί , κουστουμάτοι και συνολακιώτισσες , που συνήθως εμφανίζονται μέσα στον ενιαυτό,  μετρημένες φορές στα δάκτυλα των χεριών.

Λίγο πριν ή μετά το Χερουβικό , λίγο πριν ή μετά το Θεοτόκε Παρθένε της αρτοκαλασίας ή ακόμα και λίγο πριν το νυν απολύεις … Στέκονται πάντα τούτοι οι αδελφοί μας μπροστά –μπροστά , σε κοιτούν συνεχώς με νόημα και αδιακρίτως , ενοχλούνται για λόγους που μόνο εκείνοι και το παντογνωστικό εγώ τους γνωρίζει και παραπονούνται στους ιερείς ή και στον Δεσπότη ακόμα , που απολύσαμε  στις 10 και άργησε ο αμανεδιάρης ψάλτης , και -τι τα θέλετε τα μικρόφωνα και -εγώ γι αυτό δεν πατάω , θέλω ησυχία για να κατανυχθώ και άλλα τέτοια περίφημα . Δεν έχουν την παραμικρή ιδέα περί ψαλτικής και περιόδων της οκταήχου  , είναι παντελώς ακατήχητοι για τη μυστηριακή ζωή ,  αδιάφοροι για την λειτουργική τάξη και παράδοση , αλλά έχουν ισχυρή σαν ατσάλι άποψη , την οποία δυστυχέστατα , πάντα βρίσκουν ένα συνήθως παρασκηνιακό και με μπόλικες δόσεις συκοφαντικής δυσφήμισης τρόπο , να την κοινοποιούν και κάποτε –κάποτε να την επιβάλλουν , προς κατάπληξη και θλίψη των υπολοίπων .

Σκέφτομαι καμιά φορά πως Εν τη δόξη του Κυρίου και  έμπροσθεν Αυτού , συναχθήσονται μαζί με τους λοιπούς  και όλοι οι ιεροψάλτες από καταβολής της Μάνας Εκκλησιάς.  Στη δικαιοσύνη του θα υπάρξουν τότε οι ευλογημένοι και οι κατηραμένοι , τα πρόβατα εκ δεξιών και τα ερίφια εξ ευωνύμων .

- Δεύτε οι ευλογημένοι Ιεροψάλτες ταπεινοί αναλογίου διάκονοι ,  κληρονόμοι εσείς της ητοιμασμένης Βασιλείας θα πει τότε ο Χριστός μας  .

Γιατί ψάλατε πρωτίστως από ανάγκη ψυχής και όχι ως Χιστέμποροι και αργυρώνητοι επαγγελματίες  , σεβόμενοι τον ιερό μου πόθο , την φιλακολουθία μου , την αξεδίψαστη δίψα μου για τα αιώνια ρήματα , την ακόρεστη πείνα μου για μυστηριακή μέθεξη στον οίκο του Πατρός μου .   

Γιατί με βοηθήσατε να κατανυχθώ και να κυλήσουν όλα τα κρυμμένα και φυλαγμένα δάκρυα της καρδιάς μου  .

 Γιατί γίνατε πρότυπα πιστού πάνω  στο ψαλτήρι ,  με το να τυπώνετε στο σώμα σας  συνεχώς το σημείο του Σταυρού και με το να μεταλαμβάνετε συχνά των αχράντων μυστηρίων .

Γιατί ποτέ δεν βιαστήκατε , δεν παραλείψατε , δεν λαθέψατε ενσυνειδήτως, δεν αλλοιώσατε , δεν μεταλλάξατε , δεν καταλιμπάνατε  δημιουργώντας έθιμα και  παραδόσεις , μα ευλαβικά σεβαστήκατε όσα φυλαχτάρια η ιερή και αγία  παράδοση , σας εμπιστεύθηκε .

Γιατί ποτέ δεν με σκανδαλίσατε με αμετροέπειες και αλαζονείες , ποτέ δεν υποταχθήκατε με  δουλικό φρόνημα στο κοσμικό και παράταιρο θέλημα των ολίγων ή των πολλών, των  αδαών , της εξουσίας των ταγών …     

Γιατί πάντα μου ψάλατε με ύφος ταπεινό και συνάμα  μεγαλοπρεπές , δίχως να κοιτάτε ολοένα του ρολογιού τους δείκτες , μα μόνο των Χερουβίμ και των Σεραφείμ τα ουρανόσημα .

Γιατί ποτέ σας  δεν εκμεταλλευθήκατε ψυχρά  τη λύπη μου , την αγωνία μου και την χαρά μου , μα κλάψατε με το κλάμα μου και χαρήκατε όταν χαιρόμουν .

-Πότε Κύριε , πότε στα πράξαμε όλα τούτα ; 

-Εφ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων Εμοί εποιήσατε !

Δεν χρειάζεται θαρρώ να πλάσουμε και τον διάλογο του Κυρίου μας με τους εξ ευωνύμων Του ιεροψάλτες .

Εύχομαι ειλικρινώς και ανυποκρίτως κανείς απ όλους μας εδώ να μην βρίσκεται στην αντίπερα όχθη για να ρωτήσει :

-Πότε Κύριε δεν πράξαμε για σένα όλα τούτα ;

 

Δεν είναι ρητορικό λοιπόν το ερώτημα που έθεσε ο έχων την καλήν ανησυχίαν Ποιμενάρχης μας :  Ψαλώ τω Θεώ μου ή τω εαυτώ μου ;

Η απάντηση υπάρχει και είναι συνεχώς ενώπιόν μας  : Ψαλώ τω αδελφώ μου ! Ενί τούτων των ελαχίστων ! Τότε και μόνο τότε αληθινά   θα  ψέλνουμε απερίσπαστοι και από τα βάθη της ψυχής μας  , για τον Μονογενή Υιό και Αθάνατο Λόγο του Θεού !

 

Νώντας Σκοπετέας

Ιεροψάλτης Παναγίας Κατακεκρυμμένης